Skolyoz, omurganın yana doğru eğrilmesine neden olan bir durumdur. Çocukları ve ergenleri etkileyen birkaç farklı skolyoz türü vardır. En yaygın skolyoz tipi nedeni kesin olarak bilinmeyen yani “idiyopatik” tiptir.

Çoğu idiyopatik skolyoz vakası, 10 yaş ile çocuğun tamamen büyüdüğü zaman arasında ortaya çıkar. Skolyoz nadiren ağrılıdır. Küçük eğrilikler genellikle çocuklar ve ebeveynleri tarafından fark edilmez ve ilk olarak bir okul taraması sırasında veya çocuk doktoru ile yapılan düzenli kontrolde tespit edilir.

Çoğu durumda skolyoz eğrilikleri küçüktür ve tedavi gerektirmez. Daha büyük eğrilikleri olan çocukların normal duruşunu geri kazandırmak için bir atel takması veya ameliyat olması gerekebilir.

(Sol) Normal omurga anatomisi. (Sağ) Skolyoz, omurganın daha çok “C” veya “S” harflerine benzemesine neden olabilir.

Tanım:

Skolyoz omurganın kemiklerinin bükülmesine veya dönmesine neden olur. Böylece sırtın ortasındaki düz çizgi “C” veya “S” harfine benzer. Skolyoz eğrilikleri en sık üst ve orta sırtta (torasik omurga) oluşmasına rağmen alt sırtta da gelişebilirler. Hatta bazen omurganın hem üst hem de alt kısımlarında meydana gelebilirler.

İdiyopatik skolyoz eğrilikleri boyut olarak değişiklik gösteriri. Hafif eğrilikler daha büyük eğriliklerden daha yaygındır. Eğer çocuk hala büyüyorsa bir büyüme atağı sırasında skolyoz eğrisi hızla kötüleşebilir.

Küçük çocuklarda gelişebilmesine rağmen, idiyopatik skolyoz en sık ergenlik döneminde başlar. Hem erkekler hem de kızlar etkilenebilirken, kızlarda tıbbi bakım gerektiren daha büyük eğriler oluşması daha olasıdır.

Daha az yaygın olan diğer skolyoz türleri şunlardır:

Konjenital skolyoz: Omurgadaki sorunlar bebek doğmadan önce gelişir. Konjenital skolyozlu bebeklerde tam olarak oluşmamış veya kaynaşmış omurga kemikleri olabilir.

Nöromüsküler skolyoz: Kas hastalıkları veya beyin felci gibi sinirleri ve kasları etkileyen tıbbi durumlar skolyoza neden olabilir. Bu tür nöromüsküler durumlar, omurgayı destekleyen kaslarda dengesizliğe ve zayıflığa neden olabilir.

Neden:

İdiyopatik skolyozun kesin nedeni bilinmese de bunun belirli davranış veya faaliyetlerle (ağır bir sırt çantası taşımak veya duruş bozukluğu gibi ) ilgili olmadığı biliniyor.

Araştırmalar bazı durumlarda genetiğin skolyoz gelişiminde rol oynadığını gösteriyor. Ergen tipi idiyopatik skolyozu olan hastaların yaklaşık %30’unda bu duruma ilişkin bir aile öyküsü vardır.

Belirtiler:

Küçük eğrilikler çocuk ergenlik döneminde bir büyüme atağına ulaşana kadar genellikle fark edilmez.

Belirtilere örnek olarak:

Bir kürek kemiği diğerinden daha fazla çıkıntı yapabilir

Omuzlar arasında seviye farkı olabilir

Bir tarafta kaburgaların belirginliği artabilir

Düzensiz bel

Bir kalça diğerinden daha yüksekte durabilir

Birçok skolyoz vakası ilk olarak bir okul taraması veya düzenli pediatrik muayene sırasında tespit edilir.

Çocuk doktorunuz skolyozdan şüpheleniyorsa, tam bir değerlendirme ve tedavi planı için sizi bir çocuk ortopedi cerrahına veya omurga deformitesi cerrahına yönlendirebilir.

Doktor Muayenesi

Fiziksel inceleme:

Skolyoz için standart tarama testi “Adam’ın öne eğilme testi”dir. Test sırasında çocuğunuz ayakları bitişik, dizleri düz ve kolları serbest olacak şekilde öne doğru eğilecektir. Doktorunuz, her iki taraftaki kaburgaların şeklinde bir farklılık arayarak çocuğunuzu arkadan gözlemleyecektir. Omurga deformitesi en çok bu pozisyonda fark edilir.

Çocuğunuz dik dururken, doktorunuz ayrıca kalça ve omuzlarının düz olup olmadığını ve başın konumunun kalçaların üzerinde olup olmadığını kontrol edecektir. Omurganın her yöne hareketini kontrol edecektir.

Omurga deformitesinin diğer nedenlerini ekarte etmek için doktorunuz uzuv boyu eşitsizliklerini, anormal sinir bulgularını ve diğer fiziksel sorunları kontrol edecektir.

Röntgen:

X-ışınları çocuğunuzun omurgasındaki kemiklerin net görüntülerini sağlayacaktır. Doktorunuzun eğriliğin tam yerini görmesini ve ne kadar şiddetli olduğunu ölçmesini sağlarlar. Genel olarak 25 dereceden büyük eğrilikler çocuğun yaşına bağlı olarak tedavi gerektirecek kadar ciddi kabul edilir.

Tedavi

Doktorunuz çocuğunuzun tedavisini planlarken birkaç şeyi dikkate alacaktır:

Eğriliğin konumu

Eğriliğin şiddeti

Çocuğunuzun yaşı

Kalan büyüme yıllarının sayısı (ergen tamamen büyüdüğünde eğriliğin hızla kötüleşmesi yaygın değildir).

Doktorunuz bu faktörleri değerlendirerek çocuğunuzun eğriliğinin ne kadar kötüleşeceğini belirleyecek ve en iyi tedavi seçeneğini önerebilecektir.

Ameliyatsız Tedavi:

Gözlem: Çocuğunuzun omurga eğriliği 25 dereceden azsa veya neredeyse tamamen büyümüşse, doktorunuz daha kötüye gitmediğinden emin olmak için eğriliği izlemeyi önerebilir. Doktorunuz çocuğunuzu yaklaşık 6 ila 12 ayda bir tekrar kontrol edecek ve çocuğunuz tamamen büyüyene kadar takip röntgenleri çekecektir.

Destek: Omurga eğriliği 25 ila 45 derece arasındaysa ve çocuğunuz hala büyüyorsa, doktorunuz korse önerebilir. Korse mevcut bir eğriyi düzeltmese de, genellikle ameliyat gerektirecek kadar kötüleşmesini önler.

Kötüleşme riski yüksek olan eğrilikleri olan skolyoz hastalarıyla ilgili yakın tarihli bir araştırmada, korse tedavisinin ameliyat gerektirecek noktaya ilerleyen eğriliklerin insidansını önemli ölçüde azalttığı gösterilmiştir.

Cerrahi tedavi:

Omurga Füzyon:

Çocuğunuzun eğriliği 45 ila 50 dereceden fazlaysa veya korse eğriliğin bu noktaya ulaşmasını engellemediyse, doktorunuz ameliyat önerebilir. Tedavi edilmeyen şiddetli eğrilikler sonunda akciğer fonksiyonlarını etkileyecek noktaya kadar kötüleşebilir.

Spinal füzyon adı verilen cerrahi prosedür eğriliği önemli ölçüde düzeltecek ve daha sonra omurları tek bir katı kemiğe dönüşecek şekilde bir araya getirecektir. Bu omurganın skolyozdan etkilenen kısmında büyümeyi tamamen durduracaktır.

İşlem sırasında eğriliği oluşturan omurga kemikleri yeniden hizalanır. Kemik grefti adı verilen küçük kemik parçaları, kaynaşacak omurlar arasındaki boşluklara yerleştirilir.

Metal çubuklar tipik olarak füzyon gerçekleşene kadar kemikleri yerinde tutmak için kullanılır. Çubuklar omurgaya kancalar, vidalar ve/veya teller ile bağlanır.

Omurganın tam olarak ne kadarının kaynaştırılması gerektiği çocuğunuzun eğrilik(ler)ine bağlıdır. Sadece kavisli omurlar birbirine kaynaştırılır. Omurganın diğer kemikleri hareket etmeye ve harekete yardımcı olmaya devam eder.

Rehabilitasyon:

Spinal füzyon ameliyatından sonraki ilk gün çoğu hasta korse takmadan yürüyebilir. Hastaneden taburcu genellikle ameliyattan 3 ila 4 gün sonradır. Çoğu çocuk okula dönebilir ve 4 hafta içinde günlük aktivitelerine devam edebilir.

Uzun Vadeli Sonuç:

Spinal füzyon eğrinin büyümesini durdurmada çok başarılıdır. Cerrahi ayrıca eğriyi önemli ölçüde düzeltebilir ve bu da hastanın görünümünü iyileştirir.

Çoğu çocuk ameliyattan 6 ila 9 ay sonra spor aktivitelerine dönebilir. Ameliyat bazı omurga hareketlerinin kalıcı olarak kısıtlanmasına neden olduğu için futbol gibi temas sporlarına katılmaktan vazgeçilebilir.

Spinal füzyon kızların gelecekteki gebelikleri veya doğumları sırasında komplikasyon riskini artırmaz.

 

 

Op. Dr. Barış PEKER
Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı

 

Randevu İçin Bize Ulaşın:

Telefon Hattı: 0392 444 3548 (ELIT)

İletişim Formu: https://www.elitenicosia.com/iletisim/