Botulinum Toksini (Botoks) nedir?

Laboratuar koşullarında Clostridium Botulinum adlı bakterinin zehrinden medikal amaçla elde edilen ve sinirlerden gelen uyarıların kaslara geçmesini engelleyen bir maddedir.

Botulinum Toksini enjekte edilmiş bir kasın kasılma gücü, ilacın dozu ile orantılı ve geçici olarak azalır veya kaybolur. Bu özelliği nedeniyle Botulinum Toksini, kasları istemsiz ve kontrolsüz olarak kasan, distoni gibi istemsiz hareket hastalıklarında kas gevşetici bir ilaç olarak kullanılır, ayrıca estetik amaçlı kırışıklık giderme, aşırı terlemede ve son dönemde bazı baş ağrılarının tedavisinde kullanılmaktadır.

Nörolojide hangi hastalıklarda kullanılır?

1- İstemsiz Hareket Bozuklukları

• Servikaldistoni (boyun kaslarının istemsiz kasılması)
• Blefarospazm (göz çevresi kaslarının istemsiz kasılması )
• Ekstremite distonileri (yazıcı krampı) (kol ve bacak kaslarının istemsiz kasılması)
• Oromandibular distoni(çene kaslarının istemsiz kasılması)
• Orolingual distoni (ağız-dil kaslarının istemsiz kasılması)
• Hemifasyal spazm(yüz siniri tarafından uyarılan mimik kasların aralıklı istemsiz kasılması)
• Tikler
• Myokimi- sinkinezi(yüz bölgesinde küçük kas liflerinin istemsiz kasılması)

2- Spastisite; beyin ve omurilikteki hareketle ilgili merkezlerin etkilendiği durumlarda spastisite ortaya çıkabilir. Kaslarda ve kas gruplarında sertleşme ve kasılmayla kendini gösterir ve istemli hareketin yapılması güçleşir. Botoks uygulaması ile birlikte daha etkili tedavi sağlanması için fizyoterapi programı uygulanmalıdır.

Spastisitenin eşlik ettiği hastalıklar: 

• İnme
• Travmatik beyin hasarı
• Serebral palsi
• Multipl Skleroz
• Omurilik hasarı

3- Başağrıları: Özellikle uzun süredir ağrısı olan ve çeşitli tedavi yöntemlerinden fayda görmeyen, kullandıkları ilaçların yan etkilerini tolere edemeyenlere botoks tedavisi önerilebilir.

• Migren
• Gerilim tipi başağrısı

4- Bruksizm(Diş Gıcırdatma); genellikle uyku esnasında oluşan güçlü çene hareketlerinin neden olduğu sıkma ve dişleri sıkma durumudur. Genellikle bu alışkanlığa sahip bireyler, rahatsızlık gece uyku sırasında ortaya çıktığı için durumdan habersizdirler. Diş gıcırdatma; dişlerde aşınmaya, diş ve dolgularda kırıklara yol açabilir. Yüzdeki kaslarda ve çene ekleminde ağrıya, kronik baş ağrısına neden olabilir.

5- Otonom Sinir Sistemi Bozuklukları

• Aksiller, palmar hiperhidroz (Koltuk altı ve avuç içi ayak tabanlarında terleme); Ter bezlerinin aşırı çalışmasıyla oluşur .Kozmetik açıdan rahatsız edici bir durumdur. Diğer uygulamalardan farklı olarak deri içine enjeksiyon yapılır.
• Siyalore (Aşırı Tükrük Salgısı)

Botulinum Toksini Etki Süresi Ne Kadardır?

Botulinum toksininin etki süresi kişiden kişiye değişkenlik göstermekle birlikte, kişinin kasını kullanımına bağlı olarak 3-6 ay sürebilmektedir. Uygulama sayısı arttıkça uygulamalar etki süresi uzayabilmektedir.

Botulinum toksini tedavisi kişiye özgü olmalıdır. Neden olan hastalığa,cinsiyete ve muayene ile hangi kasımızın ne kadar gevşetilmesi gerektiği belirlenir muayene bulgularına göre uygulama noktaları ve dozu ayarlanmalıdır. Bu nedenle Botoks tedavisi ilgili uzman tarafından uygulanmalıdır.

Botulinum Toksinin etkisi enjeksiyondan birkaç gün sonra başlar ve genellikle yaklaşık olarak 3-6 ay sürer. Bu süre sonunda sinirinden gelen uyarıları tekrar almaya başlayan kas yavaş yavaş eski gücüne kavuşur. Bu nedenle etkinin devamı için enjeksiyonun 3-6 ayda bir tekrarlanması gerekir. 3. ay sonunda ilacın etkisi henüz geçmemişse tekrar enjeksiyon için daha uzun bir süre de beklenebilir. 3 aydan daha kısa bir sürede enjeksiyon tekrarlanırsa ilaca karşı antikorlar gelişmesi ve sonraki enjeksiyonlarda ilacın etkisinin kaybolması riski vardır. Bu nedenle, ilacın etkisi 3 aydan daha kısa bir sürede geçmiş olsa bile, yeniden bir enjeksiyon için en az 3 ay beklemek gerekir.

Botulinum Toksini enjeksiyonunun yan etkileri nelerdir ve kimlere uygulanmamalıdır?

Enjekte edilen kaslarda ve bu kaslara komşu diğer bazı kaslarda ortaya çıkan güçsüzlük ve buna bağlı geçici fonksiyon kayıpları en sık görülen yan etkilerdir. Bunlar arasında, enjekte edilen kasın yerine ve fonksiyonuna bağlı olarak, göz kapağında ve kaşlarda düşme, çift görme, alerjik reaksiyonlar, el ve kol becerilerinin azalması görülebilir. Bunun dışında, enjeksiyon yerinde birkaç gün süren ağrı görülebilir. Botulinum Toksinin kalıcı bir yan etkisi yoktur.

Sinir-kas sistemine ait hastalığı olan kişilerde (Eaton-Lambert sendromu, myastenia gravis gibi), hamilelere ve emzirenlere botoks uygulanmamalıdır.

Dr. Gülsün Akansoy Üstünel
Nöroloji Uzmanı

Randevu İçin Bize Ulaşın:

Telefon Hattı: 0392 444 3548 (ELIT)

İletişim Formu: https://www.elitenicosia.com/iletisim/