Halk arasında genel olarak şeker hastalığı olarak tabir edilen Diabetes Mellitus pankreas adlı salgı bezinin yeterli miktarda insülin hormonu üretmemesi veya ürettiği insulin hormonunun etkili bir şekilde kullanılamaması durumunda gelişen ve ömür boyu süren bir hastalıktır. Sonuç olarak kişi, yediği besinlerden kana geçen şekeri yani glukozu kullanamaz ve kan şekeri yükselmeye başlar.

Sağlıklı bireylerde açlık kan glukoz düzeyi 70-100 mg/dL aralığındadır. Kandaki şeker seviyesinin bu aralığın üzerine çıkması, genellikle diyabet hastalığına işaret eder.

Temelde Tip 1 Diyabet ve Tip 2 Diyabet olarak iki türü bulunan şeker hastalığında hastalığa neden olan etmenler bu türlere göre farklılık göstermektedir

Tip 1 diyabet nedenleri arasında yüksek oranda genetik faktörler rol oynamakla birlikte kan şekerinin düzenlenmesinde görev alan insülin hormonunu üretimi yapan pankreas organına zarar veren virüsler ve vücut savunma sisteminin çalışmasındaki aksaklıklar, otoimmunite hastalığa sebep olan etmenler arasındadır. Mutlak bir insülin eksikliği vardır. Bunun yanı sıra şeker hastalığının daha yaygın görülen türü olan Tip 2 diyabetin nedenleri arasında şu şekilde belirtilebilir:

• Obezite (aşırı kilo)
• Ebeveynlerde diyabet öyküsünün bulunması
• İleri yaş
• Hareketsiz yaşam tarzı
• Stres
• Gebelik sırasında gestasyonel diyabet oluşumu ve normalden yüksek doğum ağırlıklı bebek dünyaya getirme

Birçok farklı çeşidi bulunan diyabet hastalığının en yaygın görülen ve genellikle 35-40 yaş üzeri bireylerde ortaya çıkan türü Tip 2 diyabettir.

Tip 2 diyabette pankreasta insülin üretimi yeterli olduğu halde hücrelerde insülin hormonunu algılayıcı reseptörlerin çalışmaması nedeniyle bu hormona karşı duyarsızlık gelişir, insülin direnci ön plandadır. Bu durumda kan şekeri insülin tarafından dokulara taşınamaz ve kan glukoz düzeyi normalin üzerine çıkar.

Tip 2 Diyabet vakalarının yüzde 90-95’ini oluşturur ve genellikle kilolu insanlarda ileriki yaşlarda ortaya çıkar. Hastalarının çoğu obezdir. Tip 2 diyabet yavaş yavaş gelişir ve çoğunlukla erişkinlikte tanımlanır. Ne var ki, çocuk yaşlarda obezitenin çoğalmasıyla birlikte, gittikçe daha çok sayıda çocukta bu hastalık görülmektedir.

Diyabet (Şeker hastalığı) belirtileri nelerdir?

• Cok su içme, çok idrara çıkma
• Halsizlik ve yorgunluk hissi
• Ağız kuruluğu
• Hızlı ve istemsiz kilo kaybı
• Bulanık görme
• Ayaklarda uyuşma ve karıncalanma şeklinde rahatsızlık hissi
• Yaraların normalden daha geç iyileşmesi
• Ciltte kuruluk ve kaşıntı
• Ağızda aseton benzeri koku oluşumu

Ayrıca erkeklerde cinsel istekte azalma belirtileri ortaya çıkarken, hastalarda sık  idrar yolu enfeksiyonları , maya enfeksiyonu gibi semptomlar görülebilmektedir.

Diyabet (Şeker hastalığı ) tanısı nasıl konur?

Bir kişinin şeker hastası olup olmadığı açlık kan şekeri(AKŞ) ölçümü veya Oral Glikoz Tolerans Testi( şeker yüklemesi ) yapılarak saptanır. AKŞ ölçümü 100-125 mg/dl olması gizli şeker(pre-diyabet) sinyalidir. AKŞ ölçüm sonucunun 126 mg/dl veya daha fazla olması şeker hastalığının varlığını gösterir. OGTT’de glikozdan zengin sıvı aldıktan 2 saat sonraki kan şekeri değeri önemlidir.İkinci saat kan şekeri ölçümü 140-199 mg/dl ise gizli şeker,200 mg/dl veya daha yüksek ise şeker hastalığı tanısı konulur. Yine HbA1c %6.5 ve üzeri ise şeker hastalığı tanısı konulur.

Diyabet (Şeker hastalığı )’ nda tedavi basamakları nelerdir?

• Hastanın eğitimi, sosyal ve hijyenik önlemler
• Fizik aktivitenin arttırılması
• Tıbbı beslenme tedavisi (diyet)
• Oral antidiyabetik ilaçlar( şeker ilaçları )
• İnsülin tedavisi

Diyabet (Şeker hastalığı) olanlarda insülin tedavisi ne zaman gereklidir?

• Beslenme planına uyum sağlamasına, egzersiz yapmasına ve aldığı ilaçlara rağmen kan şekeri yüksek seyreden diyabetlilere
• Ameliyat olacak hastalara
• Ameliyat döneminde
• Gebeliği esnasında diyabet tanısı konan diyet, egzersize rağmen kan şekeri kontrolü sağlanmayan gebelere
• Ağır bir infeksiyon geçirirken iyileşmeyen kişilere
• Ağır karaciğer veya böbrek yetmezliği
• Diyabete bağlı komplikasyonların gelişmeye başladığı diyabetlilere mutlaka insülin tedavisi uygulanmalıdır .

Uzun süre yüksek seyreden kan şekeri; kardiyovasküler sistem, böbrekler ve gözler başta olmak üzere tüm vücutta kalıcı hasarlara yol açtığından diyabet teşhisi konulan bireyler derhal diyabet eğitimi almalı, diyetisyen tarafından uygun görülen beslenme programına tam olarak uymalıdır. Diyabet tedavisinde amaç kan şekerinizi ve diğer risk faktörlerini (kolesterol ve tansiyon gibi) kontrol altında tutarak uzun dönemde komplikasyonların meydana gelmesine fırsat vermemektir.

Dr. Sabiha Gökçen Asvaroğlu
İç Hastalıkları Uzmanı

Randevu İçin Bize Ulaşın:

Telefon Hattı: 0392 444 3548 (ELIT)

İletişim Formu: https://www.elitenicosia.com/iletisim/